Forteca jako budowla obronna wznoszona jest od starożytności aż do czasów nowożytnych. Zupełnie nowa forma fortecy to dom – współczesna twierdza. Miejsce, które z założenia ma stwarzać strefę bezpieczną dla mieszkańców – zyskuje dodatkowe atrybuty poprzez kształt bryły oraz ruchomą elewacje.
Dom jednorodzinny.
Powierzchnia: 170 m²
Powierzchnia garażu: 40 m²
Lokalizacja: Kraków, otulina Ojcowskiego Parku Narodowego.
Inwestor: prywatny.
Status: Wydane pozwolenie na budowę.
DZIEDZICTWO / INNOWACJE
Forteca XS – współczesna twierdza
Współczesna twierdza nie ma nic wspólnego z systemem fortyfikacji średniowiecznych miast – zostaje przeniesiona na wieś, zmienia się jej skala – powstaje Forteca. Ze względu na swoje niewielkie gabaryty nazwana – XS. Wpasowany w sąsiedztwo wielobok wyróżnia się materiałem – bryła pokryta w całości kortenem, wygląda jak statek kosmiczny, enigmatyczny obiekt który wylądował na pięknej zielone łące. Zdecydowanie odcinająca się od otoczenia, geometryczna forma wygląda jak wklejona zupełnie z innej ilustracji.
Forteca XS – naturalny cykl życia
Mimo wyraźnego odcięcia brązowo-pomarańczowej budowli na tle, dom zmienia swój wyraz wraz z porami roku: całkowity kontrast jest osiągnięty w zimie kiedy na białej pokrywie śniegu stoi rdzawy budynek, na wiosnę kiedy zieleń wokół rozkwita struktura stwarza wręcz niewygodny dla oka kontrast. W lecie gdy spalona słońcem natura traci swoje nasycone barwy obiekt nieco bardziej znika w krajobrazie. Całkowite zjednoczenie następuje jesienią gdy las Parku Narodowego przybiera piękne brązowo – żółte kolory i wchłania całą bryłę w sposób naturalny. W przeciągu roku przebiega cały cykl zanikania i pojawiania się Fortecy na horyzoncie.
Forteca XS – wewnętrzny dziedziniec
We współczesnej fortecy wewnętrzny dziedziniec ma te same funkcje co podwórka historyczne – jest użytkowy i reprezentacyjny. Kontekst domu pod Krakowem kieruje nasze skojarzenia bezpośrednio na dziedziniec Zamku Królewskiego na Wawelu. Jednak jego forma jest zupełnie różna. Kameralna oaza stwarza strefę prywatną i przytulną, nie jest monumentalna ani przytłaczająca. Brak w niej zbędnych detali i przesadnych ozdobników. Strefa wejściowa prowadzi przez ogród stworzony w zaciszu muru. Minimalistyczna architektura zostaje dopełniona naturalnymi elementami:
- zielenią,
- skałą,
- wodą.
Ogród jest dopełnieniem bryły – jego integralną częścią. Przywodzi na myśl projekty ogrodów japońskich gdzie harmonia wiedzie prym a człowiek jest podporządkowany naturze. Natomiast cały zgiełk współczesnego świata zostaje wyizolowany za murem. Dla użytkowników liczy się tylko przestrzeń ogrodu zintegrowana z salonem i kuchnią. Strefa dzienna nie ogranicza się tylko do wnętrza.
OTWARCIE / ZAMKNIĘCIE
Mobilny charakter elewacji domu sprawia, że bryła staje się zmienna. W zależności od preferencji mieszkańców obiekt ma różne właściwości.
Forteca XS – dom otwarty
Odsłonięcie przeszklonej elewacji wschodniej ukazuje ścianę lasu, wewnętrzny ogród jest dostępny z salonu oraz kuchni również poprzez przeszklenia. W momencie kiedy obie strony są otwarte, światło wdziera się do pomieszczenia z jednej i drugiej strony stwarzając złudzenie lewitującego dachu. Użytkownicy mogą swobodnie przemieszczać się między ogrodem zamkniętym i ogrodem otwartym, a także lasem.
Forteca XS – dom zamknięty
Całkowite zasunięcie przeszklonych elewacji stwarza współczesną fortecę. Dom, bezpieczny, osłonięty przed wzrokiem przechodniów. Mieszkańcy mogą opuścić działkę bez konieczności kontrolowania jej bezpieczeństwa. Mimo to wewnętrzny ogród umożliwia spędzanie czasu w dowolny sposób: ogrodzenie zapewnia komfort akustyczny, miejsce dla pupila, swobodny wypoczynek przy basenie oraz blokuje wzrok obserwatorów. To użytkownicy decydują o charakterze swojego domu fortecy – kontrolują jego dostęp i widoczność.
MIASTO / WIEŚ
Miejsce – otulina Ojcowskiego Parku Narodowego
Przeniesienie formy domu zamkniętego na bezpieczną wieś wydaje się absurdalne. Mieszkanie poza miastem stwarza przecież możliwość przebywania w zielonym, naturalnym środowisku i ucieczkę od zgiełku. Działka usytuowana w otulinie Ojcowskiego Parku Narodowego jest do tego wręcz stworzona. Te niewątpliwe plusy są niestety zaburzane zarówno poprzez wzmożony ruch turystyczny, jak i bliskie położenie sąsiednich zabudowań. Aby zminimalizować negatywny wpływ otoczenia, a wydobyć z działki to co najlepsze, zdecydowano się na otwarcie widokowe na północ – tylko bezpośrednio na ścianę lasu.
Forma – jednolity rdzawy monolit
Elewacje: wschodnia, południowa i zachodnia pozostają całkowicie zamknięte, nie posiadają więc ani jednego otworu okiennego. Wewnętrzny ogród zapewnia ciągły kontakt z przyrodą, natomiast otwarte w razie potrzeby przeszklenie – widok na Park Narodowy. Spójny rysunek elewacji niezależnie od kierunku sprawia, że bryła jest jednolitym monolitem umieszczonym w naturalnym środowisku. Zamknięcie się na otoczenie podkreśla kameralny charakter wnętrza, zapewnia też prywatność i spokój mieszkańcom – to ich miejsce na ziemi, ich azyl.
Publikacje:
