Praca finałowa w konkursie na opracowanie koncepcji architektoniczno-rzeźbiarskiej na projekt pomnika Armii Krajowej w przestrzeni Ogrodu Pamięci Narodowej na Bulwarze Czerniakowskim w Krakowie.
Miejsce
Bulwar Czerwieński Nad Wisłą – miejsce wybrane dla upamiętnienia znanych i bezimiennych bohaterów walki o ojczyznę. Rozciąga się wzdłuż zakola Wisły u stów Wawelu pomiędzy dwoma mostami Dębnickim i Grunwaldzkim. Miejsce pamięci powiązane poprzez ul. Bernardyńską z Drogą Królewską z Rynkiem.
Pomnik
Horyzontalny układ bryły pomnika stopniowo wyłania się z zieleni. Figura i tło. Pomnik i podłoże łącząc się, wspólnie podlegają zmiennym porom roku tworząc nierozerwalną całość, Posadzka, moduł płyt poprzerastanych trawą, koncentruje się w miejscach ważnych, nie ingerując tym samym dominująco w krajobraz zastany. Oszczędnie, ostrożnie, sprawiając wrażenie że monument był tu od zawsze. Zagęszcza się w miejscach formalnie ważnych i wypiętrza centralnie, przechodząc w trzystopniową bryłę pomnika. W miejscu kulminacji tworzy zwartą przestrzeń gotową na przyjęcie gości. Tworzy scenę pod święto i zaprasza.
Pomnik nie preferuje żadnego widoku. Uwzględnia dowolne zwroty i osie z których na niego patrzymy. Nie posiadając „przodu i pleców” nie faworyzuje żadnego kierunku obserwacji. Żaden kąt który przyjmiemy do kontemplacji bryły nie będzie dla niego niewłaściwy.
Ogród pamięci narodowej
Założeniem projektowym jest pomnik w ujęciu niefiguratywnym harmonijnie integrujący się z bezcenną przestrzenią historycznej części miasta. Projekt zakłada ideę zaznaczenia miejsca Ogrodu Pamięci Narodowej, który samym w sobie jest pomnikiem Armii Krajowej. Pomnik wywyższony jest o trzy stopnie z płaszczyzny Bulwaru Czerwińskiego. Na stopniach umieszczone są słowa symbole – hasła ideowego przesłania. Jest On symbolem utrwalającym pamięć o walczącym Państwie Podziemnym oraz miejscem kontemplacji i spokojnej rekreacji.
Miejsce symbol
Wzgórze Wawelskie wraz z rzeką Wisłą stanowią wyznaczniki ciągłości dziejów Polski:
WAWEL – WISŁA – POLSKA
Usytuowanie pomnika w przestrzeni miasta
Zielona przestrzeń reprezentacji, rekreacji poprzecinany alejami spacerowymi, w większości stanowi obszar zielony, łagodnie schodzący ku brzegowi Wisły. Bulwar ten wraz ze znajdującym się na drugim brzegu Wisły Bulwarem Poleskim stanowi scenę lub widownię dla krakowskich widowisk: Wianków, Święta Rodziny Krakowskiej, Jarmarku Świętojańskiego. Nabrzeże jest miejscem spacerowym, cumują tu barki, restauracje, stąd odpływa tramwaj wodny i statki do Tyńca.
O czym szepczcie wy brzozy? (..) Za tych co padli w dniach grozy?
My drzewa wołamy swym szumem, Dopóki życia nam stanie.
Wyryty w Kamieniu niech powie, Czarną literą pseuda,
Że każdy wyraz to człowiek, Co w walce legł tu po trudach.
Który użyźni te ziemie, Krwią swą serdeczną, gorącą
Aby wyrosło z niej plemię, Na chwałę nieprzemijającą
Domański-Kłoptowski Z. – Na wykusie
