WZLOT WOLNOŚCI – koncepcja formy przestrzennej upamiętniającej Orlęta Lwowskie w Krakowie

Konkurs na koncepcję formy przestrzennej upamiętniającej Orlęta Lwowskie w planowanym parku przy ul. Karmelickiej w Krakowie.

Rzeźba

Rzeźba została stworzona jako hołd dla Orląt Lwowskich, grupy młodych polskich żołnierzy walczących podczas obrony Lwowa w latach 1918-19. Ma upamiętniać symbol niezłomnej walki o wolność i niepodległość Polski, młodzież i dzieci spontanicznie i ofiarnie broniące miasta.
Rzeźba składa się z 120 wiszących podobizn orłów, które symbolizują Orlęta Lwowskie. Każdy ptak jest wykonany ze stali aby zapewnić trwałość i odporność na warunki atmosferyczne. Podobizny orłów są zawieszone na różnej wysokości, układ ma sugerować wzbijanie się do lotu chmary ptaków po spirali. Tworzy to dynamiczną i ruchomą kompozycję, inną z każdej strony. Zawieszone elementy mogą się poruszać pod wpływem wiatru, całość staje się dzięki temu rzeźbą kinetyczną.

Symbolika

Mianem Orląt Lwowskich określa się młodych mieszkańców Lwowa, którzy – wobec braku we Lwowie regularnych oddziałów wojskowych Wojska Polskiego – w listopadzie 1918 ochotniczo walczyli o miasto.

Interpretacja rzeźbiarska tworzy obiekt ze stalowych ptaków. Ptaki są tutaj użyte zarówno bezpośrednio w odniesieniu do określenia Orlęta Lwowskie oraz jako symbol wolności, nadziei.
Orzeł nawiązuje do wolności zarówno tej historycznej wywalczonej przez młodych mieszkańców Lwowa, jak i współcześnie walczących, bohaterskich obrońców Ukrainy. Rzeźba ma podkreślać postawy heroiczne, wskazywać na patriotyzm dwóch sąsiadujących państw. Orły które wzbijają się do lotu próbują wyrwać się z ucisku, wspólnie podnoszą się z ziemi- tak jak Polacy i Ukraińcy zjednoczyli się w sytuacji zagrożenia.
W wielu kulturach orzeł jest uznawany za symbol siły, władzy i niezależności. Jego unoszenie się wysoko na niebie lub rozpostarcie skrzydeł może być interpretowane jako wyrażenie wolności. Skrzydła są symbolem swobody i ruchu. Widok ptaka unoszącego się na skrzydłach może reprezentować poczucie wolności- te wszystkie elementy można odnaleźć w pomniku. Obserwujemy rzeźby ptaków na tle nieba, w swobodnym otoczeniu zieleni.
Rzeźba ma lekki, subtelny charakter aby w sposób symboliczny dotrzeć również od młodych odbiorców, ciekawa forma przestrzenna zachęca do oglądania jej z różnych perspektyw, do odkrywania różnych układów.
Symbol ptaków ma wprowadzać lekkość w trudne wydarzenia historyczne oraz bieżące, rzeźba ma nakłaniać do refleksji i zachęcać do odkrywania postaw bohaterskich prezentowanych przez Orlęta Lwowskie jak i współczesnych Ukraińców. Obrońców cechuje pragnienie odzyskania wolności tak jak 100 lat temu.
W kompozycji przestrzennej zostały dobrane trzy wielkości orłów- to różne stadia rozwoju- różne grupy wiekowe które brały udział w walkach od najmłodszych dzieci przez młodych dorosłych po żołnierzy.

Kinetyka

Dzięki lekkiej formie unoszących się ptaków, rzeźba staje się kinetyczna co dodatkowo wpływa na zainteresowanie najmłodszych odbiorców. Tym samym wpisuje się w nurt współczesnego projektowania pomników jako instalacji. Dopiero symbolika przedstawiona w odpowiedni sposób na informacji odkrywa pełne znaczenie Orłów.
Każdy z ptaków zawieszonych na stalowych linkach jest wykonany ze stali tak aby odbijał otoczenie co stwarza dodatkowe efekty wizualne. Delikatne błyski przyciągają wzrok, jednocześnie lustrzana powierzchnia przybiera różne kolory w zależności od aktualnego stanu wegetacji roślin w parku. W ruch wprawione są również odbicia słoneczne, całość parku ożywa. Każda pora roku to inna odsłona tej samej instalacji. Inny wyraz rzeźba przyjmuje nocą kiedy lustrzane ptaki stają się niczym błyszczące gwiazdy na tle nieba i ciemniej zieleni.